مذاکره در عین اختلاف، گامی به پیش

پس از گذشت یک هفته از بازگشت رئیس جمهور از نیویورک، مخالفان و موافقان داخلی و خارجی آنچه در نیویورک اتفاق افتاد به اندازه کافی فرصت داشته اند تا با فاصله گرفتن از فضای احساسی نظرات خود را به صورت پخته تر بیان کنند.
در میان نظرات داخلی دیروز آقای خامنه ای با تاکید ضمنی بر مخالفت خود با مذاکره مستقیم با آمریکا، دولت آمریکا را غیر قابل اعتماد خواند اما گفت که به دولت ایران اعتماد دارد و از تحرکات دیپلماتیک رئیس جمهور حمایت می کند. ائمه جمعه هم در هفته گذشته در مجموع از اقدامات دولت در سفر به نیویورک ابراز خوشنودی کردند. فرماندهان سپاه به عنوان تاثیر گذار ترین نیروی نظامی ایران هم ضمن ابراز بی اعتمادی به آمریکا و دشمن خواندنش اعلام کردند که در حمایت از اقدامات دولت پیرو نظر رهبری خواهند بود. با توجه به موضع گیری های آقای خامنه ای در موقعیت های مشابه قبلی می توان گفت که ایشان قطعا مجوز صحبت با مقامات آمریکایی را برای دولت صادر کرده است اما در عین حال مایل است تا قطعی شدن واکنش آمریکایی ها در این مذاکرات از اظهار نظر قطعی خودداری کند.
آقای اوباما هم در دیداری که با نتانیاهو داشت به او اطمینان داد که گزینه نظامی برای ایران هنوز روی میز است و دیروز هم در مصاحبه ای با آسوشیتدپرس گفت که بنا بر تخمین سازمان های اطلاعاتی آمریکا ایران تا یکسال دیگر قادر به تولید سلاح هسته ای خواهد بود.
پس از این موضع گیری رهبران دوکشور امروز آقای صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، از در راه بودن تحولات سیاسی بزرگ در روزهای آینده خبر داد و گفت که ماموران امنیتی در روزهای گذشته چهار خرابکار را که قصد آسیب رسانی به تاسیاست هسته ای را داشتند دستگیر کرده اند. آقای صالحی همچنین گفت:" تعاملات گسترده سیاسی نشانه‌های امیدبخشی را در حل پرونده هسته‌ای نمایان کرده است اما کشورهای متخاصم علاقه‌ای به برون‌رفت از وضعیت فعلی ندارند و تلاش می‌کنند تا با اقدامات خرابکارانه مانع توافق در پرونده هسته‌ای شوند."
این موضع گیری های دوپهلو برای از سرگیری ارتباط بین دو کشوری که بیش از سی سال شدید ترین اختلافات را با هم داشته اند قابل انتظار است. طرفین هرقدر هم که به از سرگیری روابط مشتاق باشند قادر نخواهند بود در اولین قدم آغوش خود را برای طرف مقابل باز کنند و حداکثر احتیاط را در موضع گیری های اولیه بکار خواهند بست. در مورد ایران و آمریکا قطعا اختلافات ریشه ای بسیاری وجود دارد که شاید هرگز حل نشوند اما ادامه مذاکره می تواند ضمن حفظ اختلافات اساسی راهگشای حل مساله هسته ای ایران و تامین کننده منافع دوطرف باشد. نگاهی به تجربه رابطه چین و آمریکا نشان می دهد که با وجود گذشت چندین دهه از سرگیری راوبط دو کشور، اختلافات ریشه ای همچنان حل نشده باقی مانده اند اما دو کشور روابط را در حدی که منافع حداکثری برای دو طرف داشته باشد نگه می دارند.
نکته ای دیگر که در این زمان نباید نادیده گرفت این است که اگر از فرصتی که در حال حاضر برای دوطرف بوجود آمده استفاده نشود بیشترین بهره را جنگ طلبان و مخالفان ایران خواهند برد و با تیره تر شدن فضا شاید تا مدت ها کسی در ایران یا غرب قادر نباشد فضا را برای رفع اختلافات فراهم کند.