نتیجه دلخواه مذاکرات و کارشکنی فرانسه

مذاکرات سه روزه ایران با گروه پنج به علاوه یک دیشب بدون رسیدن به نتیجه نهایی پایان یافت. البته این پایان بی نتیجه با مذاکرات دوره های قبل تفاوت داشت. در کنفرانس خبری مشترک آقای ظریف و خانم اشتون، هر دو بر این نکته کردند که عدم حصول نتیجه نهایی به معنی شکست مذاکرات نیست و نشان دهنده این است که طرفین برای بررسی بیشتر جزئیات پیشنهادها به زمان بیشتری نیاز دارند. امروز هم خانم اشتون، آقای هیگ و آقای کری در مصاحبه هایی جداگانه خبر از خوشبینی به نتیجه این مذاکرات دادند. البته آقای کری ضمنا بر این نکته هم تاکید کرده بود که آمریکا کور نیست و انتظار دارد منافع خود و متحدانش، از جمله اسرائیل، در توافق احتمالی تامین شود.
هنوز جزئیات مذاکراتی که پس از روی کار آمدن دولت آقای روحانی در مورد مساله هسته ای انجام شده است منتشر نشده اما موضع گیری دیروز وزیر خارجه فرانسه فضای رسانه ای ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد. در ساعت اولیه پس از این اظهارات بسیاری دلیل این اقدام فرانسه را باج دادن به عربستان سعودی و اسرائیل بر شمردند. با گذشت یک روز از مذاکرات جناح های نزدیک به رهبر ایران، از جمله روزنامه کیهان و آقای حداد عادل ضمن تاکید بر این گفته آقای خامنه ای در عدم خوشبینی به مذاکره، گفتند که فرانسه در واقع مجری سیاست های آمریکا بوده و بنا بر طرح آمریکا قرار بوده فرانسه نقش پلیس بد را بازی کند تا وجهه دیپلماتیک آمریکایی ها آسیب نبیند.
با توجه به اینکه هنوز جزئیات طرح پیشنهادی ایران و پاسخ طرف مقابل روشن نیست نمی توان در مورد دقت این نظریه قضاوت کرد. اما نگاهی به واقعیات شاید کمک بهتری به درک این موضوع بکند.
در سال های پایانی حکومت محمد رضا شاه، ایران ده درصد سهام اورودیف، پروژه ساخت بزرگترین مجمتع غنی سازی اورانیوم در دنیا، که در فرانسه قرار دارد را خریداری کرد. با پیروزی انقلاب ایران، فرانسه علاوه بر اینکه سرمایه گذاری ایران در این پروژه را نادیده می گیرد، در جنگ ایران و عراق هم به حمایت از عراق می پردازد. این مساله باعث می شود که خاطرات خوش حکومت ایران از میزبانی فرانسه در زمان اقامت آیت الله خمینی در دهکده نوفل لوشاتو فرانسه با روابط سرد و تیره جایگزین شود.
در دهه 1980 میلادی و زمانی که آقای فابیوس، وزیر امور خارجه فعلی فرانسه، نخست وزیر بود چند فرانسوی در لبنان به گروگان گرفته می شوند و در نهایت ایران بخشی از سرمایه گذاری خود در مجتمع اوردیف را پس می گیرد و در آزادی گروگان های فرانسوی پا درمیانی می کند. فرانسوی ها هم تمام همکاری های هسته ای خود با ایران، از جمله ساخت راکتورهای تحقیقاتی در اصفهان را به حالت تعلیق در می آورند.به هر حال بخشی از سابقه اختلافات هسته ای ایران و فرانسه به آن دوران باز می گردد.
در مورد انگلیس و آمریکا هم اختلافات ریشه ای با ایران به قدری زیاد است که نیاز به توضیح نیست. فارغ از حدس و گمان آنچه به طور قطع در مورد هدف این کشورها از نشستن بر سر میز مذاکره با ایران می توان گفت این است که آن ها برای تامین منافع ایران در این گفتگوها شرکت نمی کنند. آنچه آن ها به دنبال آن هستند و علنا هم بیان می کنند محدود کردن دامنه فعالیت های هسته ای ایران است تا حدی که آنچه آن ها نگرانی جامعه بین المللی می خوانند از این فعالیت ها مرتفع شود.
ایران هم اما در این میان اهداف مشخصی دارد که بارز ترین آن ها رفع تحریم ها و به رسمیت شناختن حق غنی سازی برای ایران است. آنچه نباید فراموش کرد این است که حتی اگر تمام تحریم ها هم یکشبه رفع گردند تنها به وضعیت قبل از وضع تحریم ها باز خواهیم گشت و قرار نیست دشمنی هایمان با غرب هم خاتمه یابد. در این حالت تنها می توان امید داشت که پس از مدتی وضعیت ایران از نظر اقتصادی تا حدودی بهبود یابد و در صورت بکار گیری سیاست های صحیح اقتصادی به تدریج از آمار بیکاری کاسته شده و معیشت مردم بهبود یابد.
اگر دولت حاضر بود مدارکی را که نشان دهنده هزینه های انجام شده برای پروژه های هسته ای انجام شده است منتشر کند(حتی اگر این مدارک فقط شامل هزینه های مالی مستقیم صرف شده در این پروژه ها بود و هزینه های غیر مستقیم ناشی از تحریم ها را در بر نمی گرفت) و در مقابل آن فوایدی که از پیگیری این پروژه ها عاید کشور شده است هم توضیح داده می شد می توانستیم در مورد اینکه توافق با غرب تا کجا به نفع کشور خواهد بود بحث کنیم. تا آن زمان تنها قضاوت ها بر اساس حس غرور ملی از دستاوردهای مبهم هسته ای و مخالفت با مواضع غرب بر اساس دشمنی هایی که سابقه شان به قبل از آغاز پرونده هسته ای فعلی بر می گردد، خواهد بود.